محمدرضا پهلوی (4 آبان 1298 – 5 مرداد 1359) معروف به محمدرضا شاه پهلوی، ملقب به «آریامهر»، آخرین شاه پهلوی و آخرین پادشاه ایران بود.

در شش سالگی پدرش پادشاه شد و او به ولیعهدی ایران رسید. تحصیلات مقدماتی را در تهران و تحصیلات متوسطه را در سوئیس به اتمام رساند و در بازگشت به ایران با درجه ستوان دوم از دانشکده افسری فارغ‌التحصیل شد. در کوران جنگ جهانی دوم و هم‌زمان با اشغال ایران در 22 سالگی به پادشاهی رسید و از 25 شهریور 1320 تا انقلاب ایران، 22 بهمن 1357 بر ایران پادشاهی کرد. در آغاز قدرت کمی داشت، ولی با پایان اشغال ایران و خروج نیروهای خارجی از کشور، با پشتیبانی امریکا و با سیاست‌ نخست وزیر وقت? قوام السلطنه به حکومت خودمختار در آذربایجان و کردستان خاتمه داد. همچنین زمین‌هایی که پدرش از مالکان آن‌ها گرفته بود را به صاحبان قبلی آن بازگرداند.

مدتی بعد و پس از نجات از یک ترور نافرجام، با تشکیل مجلس سنا بر قدرت و اقتدار خود افزود. در دوران پادشاهی او، صنعت نفت ایران به رهبری محمد مصدق ملی شد. در سال 1332 سازمان مخفی اطلاعات بریتانیا و سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا، کودتایی برای برکناری مصدق سازمان دادند. با شکست خوردن کودتای 25 مرداد محمدرضا از ایران گریخت. ولی با موفقیت کودتای 28 مرداد 1332 مصدق برکنار شد و شاه دوباره به قدرت رسید.

شاه به توسعه نظامی کشور علاقه داشت و بخش زیادی از درآمد نفتی کشور را صرف ارتش می‌نمود. او تحت عنوان انقلاب سفید و با هدف رسمی قرار گرفتن ایران در بین مدرن‌ترین کشورهای جهان تا پایان قرن بیستم مجموعه‌ای از اصلاحات اقتصادی-اجتماعی مانند اصلاحات ارضی را آغاز نمود. در دهه چهل و اوایل دهه پنجاه شمسی، ایران رشد اقتصادی سریعی را شاهد بود. محمدرضا نظام تک‌حزبی را در کشور حاکم کرد و عملا در شانزده سال پایان پادشاهی تقریبا هیچ یک از تصمیمات کلیدی کشوری بدون نظر مساعد او گرفته نمی‌شد. سرانجام او در تاریخ 26 دی 1357 و در پی اعتراض‌های گسترش‌یافته مخالفان به رهبری روح‌الله خمینی، ایران را برای همیشه ترک کرد. وی در طول زندگی خود سه بار ازدواج کرد و صاحب پنج فرزند شد.

در طول زندگی، چهار کتاب درباره زندگی خود و ایران نوشت که آخرین آن‌ها اندکی پیش از مرگ وی به پایان رسید. او سرانجام در تاریخ 5 مرداد 1359 در سن 61 سالگی و در اثر سرطان غدد لنفاوی، در مصر درگذشت و در یکی از مساجد قاهره به نام مسجدالرفاعی به خاک سپرده شد.

حمید49