صنایع و معادن

صنایع اصفهان دارای قدمتی تاریخی است و صنعت کاران اصفهانی مشهورترین صنعت گران ایرانی به شمار می آیند. صنایع دستی استان اصفهان از دیر باز به عنوان نماینده هنر اصیل مردم ایران، در جهان سرشناس شده است. از این رو، اگر اصفهان را گاهواره صنایع دستی ایران بنامیم، سخنی به گزاف نگفته ایم. نام اصفهان بی درنگ تصویر خاتم کاری، کاشی کاری، معرق، تابلوهای مینیاتور، قالی های نفیس ابریشمی و نقش های زیبای پارچه قلم کار را تداعی می کند. استان اصفهان از کانون های مهم صنعت ایران به شمار می آید. وجود مجتمع های صنعتی فولاد مبارکه، ذوب آهن، صنایع ریسندگی، پالایش گاه اصفهان، صنایع نظامی، صنایع خوراکی و. . . اهمیت صنعتی این استان را به خوبی نشان می دهد.
استان اصفهان دارای معادن متعددی نیز است که در حال حاضر بخشی از این معادن فعال بوده و مورد بهره برداری قرار گرفته و به مصرف صنایع سبک و سنگین می رسد و برخی به گونه نیمه فعال و تعطیل است که با بررسی و پژوهش های بیش تری در آینده، در راستای گسترش صنایع کشور مورد استفاده قرار خواهد گرفت. مهم ترین معدن هایی که در حال حاضر در این استان مورد بهره برداری قرار دارد، عبارتند از : - معدن های سرب و روی ایران کوه، کوه انجیر و روستای تیران که در باختر شهرستان اصفهان قرار دارند.
- معدن سرب نخلک، در انارک نایین. این معدن از گونه کربنات سرب است و دارای رگه های آهکی و قابل ملاحظه ای است.
- معدن سرب خانه سرمه نجف آباد که از لحاظ ذخیره، جایگاه بسیار خوبی دارد.
- معدن مس انارک که از دیر باز مورد استفاده بوده، ولی از حدود 60 سال پیش دولت به طور جدی تری به استخراج آن همت ورزیده است.
- معدن منگنز اردستان با 75 درصد منگنز و مواد خارجی ناچیز از گونه عالی است.
در پیرامون اصفهان سه معدن بزرگ نمک، در رودشتین، جرقویه و حبیب آباد قهجاورستان وجود دارد.
- ناحیه ای در شمال موته به گستره ای حدود 160 کیلومتر مربع، با 9 بخش طلا دار جدا از هم، با 15 کیلومتر فاصله، وجود دارد. معادن طلای موته در 7 کیلومتری شمال روستای موته قرار دارند.
- علاوه بر معادن طلای موته معادن طلای تپه های بلبلی و گدارکون نیز در این استان وجود دارند.
- معادن تالک در دهستان جندق منطقه خور و بیابانک شهرستان نایین، در ناحیه کویری قراردارند.
- معادن زغال سنگ « کلهرود »، در نزدیکی نطنز قرار دارند.
- معادن خاک نسوز سمیرم در « پشته » قراردارند، که بخشی از آن به مصرف نیاز کارخانه ذوب آهن اصفهان میرسد و بخشی برای نیاز صنایع نسوز ایران به کاربرده می شود.
درناحیه موته سه معدن خاک نسوز به این شرح وجود دارد. خاک نسوز « سنجیده »، در 110 کیلومتری شمال اصفهان و 31 کیلومتری شمال باختری میمه، خاک نسوز « قرقچی » و خاک نسوز « تخت سرخ »، که در 25 و 27 کیلومتری شمال باختری میمه واقع است.
مهم ترین معادن سنگ چینی این منطقه نیزعبارتند از: چینی « لایبید »، در 10 کیلومتری جنوب باختری موته، چینی « گدار سرخ »، در 10 کیلومتری باختر روستای موته، سنگ چینی « جاجرمی »، معادن تپه استخر و آبشوره، لوشاب، کوه کلفتی، طاق چشمه، صالح پیامبر، پیسه کوه، گدار شهرک، دره فراخ و معادن باختر لایبید. سایر معادن استان اصفهان، عبارتند از: آهن نیاسر کاشان، بنتونیت مهریجان، خاک کاشی میمه، سیلیس عباس بیگ، مرمریت موته، گرانیت مست کوه، گچ یا سولفات کلسیم حاجی قارا و لای بید، فلئورین،. . .
 

وجه تسمیه و پیشینه تاریخی

اصفهان به سبب پیشینه تاریخی کهن خود در طول تاریخ با نام هایی چون: آپادانا، آصف هان، اَسباهان، اِسبهان، اِسپهان، اسپینر، اسفاهان، اِسفهان، اصفهان، اصفهانک، انزان، بسفاهان، پارتاک، پارک، پاری، پرتیکان، جی، دارالیهودی، سپاهان، شهرستان، گابا، گابیان، گابیه، گبی، گی، نصف جهان و یهودیه نیز خوانده شده است. بسیاری از پژوهش گران بر این باورند که اختصاص این ناحیه در پیش از اسلام - به ویژه در دوران ساسانیان – به گرد آمدن سپاهیان مناطق جنوبی ایران، مانند : کرمان، فارس، خوزستان، سیستان،. . . وجه تسمیه آن به «اِسپهان»، بوده و سپس در بعد از اسلام تحت تأثیر زبان عربی به «اصفهان» تغییر شکل داده است.
منطقه مهم و استراتژیک اصفهان، در روزگار باستان از جایگاه ویژه ای بر خوردار بوده است. این منطقه به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص، از دیر باز در مسیر مهاجرانی قرار داشته که فلات ایران را به سوی دیگر سرزمین ها می پیمودند. در نیمه دوم هزاره چهارم پیش از میلاد مسیح، گروهی از ساکنان فلات مرکزی ایران از منطقه اصفهان کنونی راه دره رود کارون را پیش گرفته و به دشت حاصل خیز ایلام گام نهادند. شهر اصفهان، مرکز این منطقه مهم؛ روزگاری پایتخت ایران به شمار می رفته است و در دوران ایلامی ها، استان کنونی اصفهان یکی از ایالت های کشور «اَنزان» یا «اَنشان» بوده است. در زمان هخامنشیان نام این ایالت و مرکز آن، از اَنزان به گابیان (گابا / گاد و گای) تبدیل یافته و به سبب آبادانی، محل زندگی پادشاهان هخامنشی نیز بوده است. در دوران اشکانیان این منطقه یکی از ایالت های پهناور پادشاهی اشکانی بوده و حاکم شهر اصفهان پایتخت آن، عنوان شاه داشته است.
اردشیر پاپکان مؤسس سلسله ساسانی، در تعقیب اردوان پنجم - آخرین پادشاه اشکانی - از مداین به منطقه اصفهان آمده، با غلبه بر ساتراب (استاندار) آن، اصفهان را گشود. در زمان ساسانیان، منطقه اصفهان اهمیت بسیاری داشته و جنبه دفاعی و نظامی آن، که مرکز گردآوری سپاه بوده، بر ارزش جغرافیایی اش، افزوده است. در این دوره خانواده بزرگ ایرانی «اسپوهران» یا «هفا» بر اصفهان حکم رانی می کرده اند. بر اساس پاره ای از پژوهش ها، در اواخر این دوران، یزدگرد به خواهش همسرش «شوشن دخت» یک کلنی یهودی در مرکز آن (گی) ایجاد کرد. گِی که بعدها «الیهودیه» یا کوی یهودی ها نامیده شد، آن بخش از شهر کنونیِ اصفهان است که بازار بزرگ اصفهان در آن قرار دارد. از این روی، بیش تر مکان های اسلامی کنونی این بخش، در گذشته متعلق به یهودی ها بوده است.
منطقه اصفهان درسال 19 یا 21 هـ. ق، در زمان عمر خلیفه دوم به دست مسلمانان افتاد. اهمیت منطقه اصفهان و شهر جی در اوایل اسلام به اندازه ای بود، که حجاج بن یوسف ثقفی به یکی از حاکمان اصفهان گفت : "ترا فرمانروایی شهری دادم که سنگش سرمه، مگسش زنبور عسل و گیاهش زعفران باشد. "
اصفهان تا اوایل سده 4 هـ. ق، در قلمرو حکومت عباسیان بود. در این دوران مرد آویج (مردآویچ/ مردآویز) فرزند زیار، که تابع فرمان روای علوی مازندران بود، خود را مستقل و فرمان روای ری خواند. در سال 319 هـ. ق، با شکست دادن ماکان کاکی سردار دیلمی و فتح تبرستان توانست از کمک پسران بویه ماهی گیر نیز برخوردار شده ایالت جبال (319 هـ. ق) و هم چنین اصفهان را (320 هـ. ق) به قلمرو خود بیافزاید. مردآویج که به زنده کردن آداب و سنن ملّی نیاکان ایرانی خود پای بند بود، جشن های ملّی، از جمله جشن سده را با شکوه برگزار می نمود چنان که در ماه صفر سال 323 هـ. ق، در کرانه زاینده رود، جشن سده را برگزار کرد. درمحرم سال 433 هـ. ق، طغرل سلجوقی پس از یک سال محاصره در دومین لشگرکشی خود به اصفهان آن را گشود و حکومت دیالمه کاکویه را از این منطقه بر انداخت. طغرل 12 سال در اصفهان زندگی کرد و پانصد هزار دینار خرج ساختمان ها و امور خیریه، مسجدها و خانقاه ها کرد. اصفهان، در روزگار حکومت آلب ارسلان و وزارت خواجه نظام الملک توسی رو به گسترش و آبادانی نهاد و مردم در آسایش بودند. در زمان ملک شاه سلجوقی نیز اصفهان از مهم ترین و آبادترین ولایت ها به شمار می رفت و ملک شاه پس از قتل پدرش آلب ارسلان، اصفهان را به پایتختی خود برگزید و ساختمان های بسیار از کوشک ها و باغ ها بنا کرد. ملک شاه هرگاه که فراغتی به دست می‎آورد، در باغ نقش جهان که خود بنا کرده بود، با وزیرش خواجه نظام الملک به سر می برده است. طغرل سوم، آخرین پادشاه سلجوقی بود که با شکست از خوارزم شاه اصفهان را به وی واگذار کرد.
پس از سال 633 هـ . ق، که اصفهان توسط سپاهیان اوکتای قاآن، جانشین چنگیز گشوده شد، این منطقه در سیطره مغولان قرار گرفت. عمق و غنای فرهنگی ایرانیان به اندازه ای بود که در کم تر از نیم قرن این قوم خون ریز را آداب و فرهنگ آموختند. چنان که در زمان حکومت سلطان محمد اولجایتو که در آغاز سده 8 هـ. ق به حکومت رسید در اصفهان همانند دیگر نقاط ایران مسجد و بناهای متعددی ساخته شد. یکی از مشهورترین و زیباترین این آثار، محرابی است گچ بری در مسجد جامع اصفهان که به محراب اولجایتو معروف شده است.
هر چند پس از تأسیس سلسله صفوی به دست شاه اسماعیل صفوی در سال 906 هـ. ق، وی تبریز را به عنوان پایتخت برگزید؛ اما از سال 1000 هـ . ق شاه عباس کبیر پایتخت را به اصفهان انتقال داده در طول 42 سال حکومت خود، پیوسته به عمران و آبادی کشور، به ویژه اصفهان پرداخت. ایجاد میدان بزرگ نقش جهان، عالی قاپو، مسجد شیخ لطف الله و سردرب قیصریه، مسجد امام، بازار شاهی، خیابان چهار باغ، شهرک جلفا، کلیساهای تاریخی،. . . در شهر اصفهان نتیجه گام ها و تلاش های شاه عباس بزرگ است.
پس از شاه عباس، هر یک از شاهان صفوی نیز به نوعی در آبادانی اصفهان کوشیدند. شاه صفی بنای امام زاده اسماعیل را در محل آن، به خوبی تعمیر و تزیین کرد. شاه عباس دوم بناهایی چون: کاخ پادشاهی چهل ستون و ساختمان پل خواجو و ساختمان های سلطنتی کرانه زاینده رود، مانند هفت دست، آیینه خانه، و نمک دان را ساخت و باغ پهناور سعادت آباد را ایجاد کرد. شاه سلیمان کاخ هشت بهشت را بنا نمود و شاه سلطان حسین نیز مدرسه سلطانی یا مدرسه چهار باغ، سرای فتحیه (محل مهمانسرای شاه عباس) و بازارچه شاهی را بنا کرد.
در روزگار پادشاهی نادر شاه افشار، از گسترش اصفهان کاسته شد، زیرا وی پایتختی دایمی نداشت و به شهرهای خراسان علاقه بیش تری نشان می داد. از سوی دیگر نادر شاه تمامی تلاش خود را صرف یک پارچه گی بخشیدن به استقلال کشورکرد. در زمان زندیه نیز چون پایتخت کشور به شیراز انتقال یافت، منطقه و شهر اصفهان از اهمیت و اعتبار افتاد و از جمعیت آن کاسته شد.
در دوران قاجاریان نیز، اگرچه پایتخت، دیگر به تهران منتقل شده بود؛ اما اصفهان هم چنان از اهمیت زیادی برخوردار بود. در این دوران در پاره ای از بنا ها تغییراتی داده شد. یکی از حاکمانی که در این دوران مدت طولانی بر این شهر حکم راند، ظل السلطان فرزند ناصرالدین شاه بود. هم اکنون نیزاستان اصفهان از مناطق درجه یک و با اهمیت ایران است و شهر اصفهان - مرکز استان - در ردیف شهرهای درجه اول دنیا، مانند : پکن، پاریس، روم، ونیز،. . . قرار داشته و از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.  

صنایع و معادن

صنایع اصفهان دارای قدمتی تاریخی است و صنعت کاران اصفهانی مشهورترین صنعت گران ایرانی به شمار می آیند. صنایع دستی استان اصفهان از دیر باز به عنوان نماینده هنر اصیل مردم ایران، در جهان سرشناس شده است. از این رو، اگر اصفهان را گاهواره صنایع دستی ایران بنامیم، سخنی به گزاف نگفته ایم. نام اصفهان بی درنگ تصویر خاتم کاری، کاشی کاری، معرق، تابلوهای مینیاتور، قالی های نفیس ابریشمی و نقش های زیبای پارچه قلم کار را تداعی می کند. استان اصفهان از کانون های مهم صنعت ایران به شمار می آید. وجود مجتمع های صنعتی فولاد مبارکه، ذوب آهن، صنایع ریسندگی، پالایش گاه اصفهان، صنایع نظامی، صنایع خوراکی و. . . اهمیت صنعتی این استان را به خوبی نشان می دهد.
استان اصفهان دارای معادن متعددی نیز است که در حال حاضر بخشی از این معادن فعال بوده و مورد بهره برداری قرار گرفته و به مصرف صنایع سبک و سنگین می رسد و برخی به گونه نیمه فعال و تعطیل است که با بررسی و پژوهش های بیش تری در آینده، در راستای گسترش صنایع کشور مورد استفاده قرار خواهد گرفت. مهم ترین معدن هایی که در حال حاضر در این استان مورد بهره برداری قرار دارد، عبارتند از : - معدن های سرب و روی ایران کوه، کوه انجیر و روستای تیران که در باختر شهرستان اصفهان قرار دارند.
- معدن سرب نخلک، در انارک نایین. این معدن از گونه کربنات سرب است و دارای رگه های آهکی و قابل ملاحظه ای است.
- معدن سرب خانه سرمه نجف آباد که از لحاظ ذخیره، جایگاه بسیار خوبی دارد.
- معدن مس انارک که از دیر باز مورد استفاده بوده، ولی از حدود 60 سال پیش دولت به طور جدی تری به استخراج آن همت ورزیده است.
- معدن منگنز اردستان با 75 درصد منگنز و مواد خارجی ناچیز از گونه عالی است.
در پیرامون اصفهان سه معدن بزرگ نمک، در رودشتین، جرقویه و حبیب آباد قهجاورستان وجود دارد.
- ناحیه ای در شمال موته به گستره ای حدود 160 کیلومتر مربع، با 9 بخش طلا دار جدا از هم، با 15 کیلومتر فاصله، وجود دارد. معادن طلای موته در 7 کیلومتری شمال روستای موته قرار دارند.
- علاوه بر معادن طلای موته معادن طلای تپه های بلبلی و گدارکون نیز در این استان وجود دارند.
- معادن تالک در دهستان جندق منطقه خور و بیابانک شهرستان نایین، در ناحیه کویری قراردارند.
- معادن زغال سنگ « کلهرود »، در نزدیکی نطنز قرار دارند.
- معادن خاک نسوز سمیرم در « پشته » قراردارند، که بخشی از آن به مصرف نیاز کارخانه ذوب آهن اصفهان میرسد و بخشی برای نیاز صنایع نسوز ایران به کاربرده می شود.
درناحیه موته سه معدن خاک نسوز به این شرح وجود دارد. خاک نسوز « سنجیده »، در 110 کیلومتری شمال اصفهان و 31 کیلومتری شمال باختری میمه، خاک نسوز « قرقچی » و خاک نسوز « تخت سرخ »، که در 25 و 27 کیلومتری شمال باختری میمه واقع است.
مهم ترین معادن سنگ چینی این منطقه نیزعبارتند از: چینی « لایبید »، در 10 کیلومتری جنوب باختری موته، چینی « گدار سرخ »، در 10 کیلومتری باختر روستای موته، سنگ چینی « جاجرمی »، معادن تپه استخر و آبشوره، لوشاب، کوه کلفتی، طاق چشمه، صالح پیامبر، پیسه کوه، گدار شهرک، دره فراخ و معادن باختر لایبید. سایر معادن استان اصفهان، عبارتند از: آهن نیاسر کاشان، بنتونیت مهریجان، خاک کاشی میمه، سیلیس عباس بیگ، مرمریت موته، گرانیت مست کوه، گچ یا سولفات کلسیم حاجی قارا و لای بید، فلئورین،. . .
 

وجه تسمیه و پیشینه تاریخی

اصفهان به سبب پیشینه تاریخی کهن خود در طول تاریخ با نام هایی چون: آپادانا، آصف هان، اَسباهان، اِسبهان، اِسپهان، اسپینر، اسفاهان، اِسفهان، اصفهان، اصفهانک، انزان، بسفاهان، پارتاک، پارک، پاری، پرتیکان، جی، دارالیهودی، سپاهان، شهرستان، گابا، گابیان، گابیه، گبی، گی، نصف جهان و یهودیه نیز خوانده شده است. بسیاری از پژوهش گران بر این باورند که اختصاص این ناحیه در پیش از اسلام - به ویژه در دوران ساسانیان – به گرد آمدن سپاهیان مناطق جنوبی ایران، مانند : کرمان، فارس، خوزستان، سیستان،. . . وجه تسمیه آن به «اِسپهان»، بوده و سپس در بعد از اسلام تحت تأثیر زبان عربی به «اصفهان» تغییر شکل داده است.
منطقه مهم و استراتژیک اصفهان، در روزگار باستان از جایگاه ویژه ای بر خوردار بوده است. این منطقه به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص، از دیر باز در مسیر مهاجرانی قرار داشته که فلات ایران را به سوی دیگر سرزمین ها می پیمودند. در نیمه دوم هزاره چهارم پیش از میلاد مسیح، گروهی از ساکنان فلات مرکزی ایران از منطقه اصفهان کنونی راه دره رود کارون را پیش گرفته و به دشت حاصل خیز ایلام گام نهادند. شهر اصفهان، مرکز این منطقه مهم؛ روزگاری پایتخت ایران به شمار می رفته است و در دوران ایلامی ها، استان کنونی اصفهان یکی از ایالت های کشور «اَنزان» یا «اَنشان» بوده است. در زمان هخامنشیان نام این ایالت و مرکز آن، از اَنزان به گابیان (گابا / گاد و گای) تبدیل یافته و به سبب آبادانی، محل زندگی پادشاهان هخامنشی نیز بوده است. در دوران اشکانیان این منطقه یکی از ایالت های پهناور پادشاهی اشکانی بوده و حاکم شهر اصفهان پایتخت آن، عنوان شاه داشته است.
اردشیر پاپکان مؤسس سلسله ساسانی، در تعقیب اردوان پنجم - آخرین پادشاه اشکانی - از مداین به منطقه اصفهان آمده، با غلبه بر ساتراب (استاندار) آن، اصفهان را گشود. در زمان ساسانیان، منطقه اصفهان اهمیت بسیاری داشته و جنبه دفاعی و نظامی آن، که مرکز گردآوری سپاه بوده، بر ارزش جغرافیایی اش، افزوده است. در این دوره خانواده بزرگ ایرانی «اسپوهران» یا «هفا» بر اصفهان حکم رانی می کرده اند. بر اساس پاره ای از پژوهش ها، در اواخر این دوران، یزدگرد به خواهش همسرش «شوشن دخت» یک کلنی یهودی در مرکز آن (گی) ایجاد کرد. گِی که بعدها «الیهودیه» یا کوی یهودی ها نامیده شد، آن بخش از شهر کنونیِ اصفهان است که بازار بزرگ اصفهان در آن قرار دارد. از این روی، بیش تر مکان های اسلامی کنونی این بخش، در گذشته متعلق به یهودی ها بوده است.
منطقه اصفهان درسال 19 یا 21 هـ. ق، در زمان عمر خلیفه دوم به دست مسلمانان افتاد. اهمیت منطقه اصفهان و شهر جی در اوایل اسلام به اندازه ای بود، که حجاج بن یوسف ثقفی به یکی از حاکمان اصفهان گفت : "ترا فرمانروایی شهری دادم که سنگش سرمه، مگسش زنبور عسل و گیاهش زعفران باشد. "
اصفهان تا اوایل سده 4 هـ. ق، در قلمرو حکومت عباسیان بود. در این دوران مرد آویج (مردآویچ/ مردآویز) فرزند زیار، که تابع فرمان روای علوی مازندران بود، خود را مستقل و فرمان روای ری خواند. در سال 319 هـ. ق، با شکست دادن ماکان کاکی سردار دیلمی و فتح تبرستان توانست از کمک پسران بویه ماهی گیر نیز برخوردار شده ایالت جبال (319 هـ. ق) و هم چنین اصفهان را (320 هـ. ق) به قلمرو خود بیافزاید. مردآویج که به زنده کردن آداب و سنن ملّی نیاکان ایرانی خود پای بند بود، جشن های ملّی، از جمله جشن سده را با شکوه برگزار می نمود چنان که در ماه صفر سال 323 هـ. ق، در کرانه زاینده رود، جشن سده را برگزار کرد. درمحرم سال 433 هـ. ق، طغرل سلجوقی پس از یک سال محاصره در دومین لشگرکشی خود به اصفهان آن را گشود و حکومت دیالمه کاکویه را از این منطقه بر انداخت. طغرل 12 سال در اصفهان زندگی کرد و پانصد هزار دینار خرج ساختمان ها و امور خیریه، مسجدها و خانقاه ها کرد. اصفهان، در روزگار حکومت آلب ارسلان و وزارت خواجه نظام الملک توسی رو به گسترش و آبادانی نهاد و مردم در آسایش بودند. در زمان ملک شاه سلجوقی نیز اصفهان از مهم ترین و آبادترین ولایت ها به شمار می رفت و ملک شاه پس از قتل پدرش آلب ارسلان، اصفهان را به پایتختی خود برگزید و ساختمان های بسیار از کوشک ها و باغ ها بنا کرد. ملک شاه هرگاه که فراغتی به دست می‎آورد، در باغ نقش جهان که خود بنا کرده بود، با وزیرش خواجه نظام الملک به سر می برده است. طغرل سوم، آخرین پادشاه سلجوقی بود که با شکست از خوارزم شاه اصفهان را به وی واگذار کرد.
پس از سال 633 هـ . ق، که اصفهان توسط سپاهیان اوکتای قاآن، جانشین چنگیز گشوده شد، این منطقه در سیطره مغولان قرار گرفت. عمق و غنای فرهنگی ایرانیان به اندازه ای بود که در کم تر از نیم قرن این قوم خون ریز را آداب و فرهنگ آموختند. چنان که در زمان حکومت سلطان محمد اولجایتو که در آغاز سده 8 هـ. ق به حکومت رسید در اصفهان همانند دیگر نقاط ایران مسجد و بناهای متعددی ساخته شد. یکی از مشهورترین و زیباترین این آثار، محرابی است گچ بری در مسجد جامع اصفهان که به محراب اولجایتو معروف شده است.
هر چند پس از تأسیس سلسله صفوی به دست شاه اسماعیل صفوی در سال 906 هـ. ق، وی تبریز را به عنوان پایتخت برگزید؛ اما از سال 1000 هـ . ق شاه عباس کبیر پایتخت را به اصفهان انتقال داده در طول 42 سال حکومت خود، پیوسته به عمران و آبادی کشور، به ویژه اصفهان پرداخت. ایجاد میدان بزرگ نقش جهان، عالی قاپو، مسجد شیخ لطف الله و سردرب قیصریه، مسجد امام، بازار شاهی، خیابان چهار باغ، شهرک جلفا، کلیساهای تاریخی،. . . در شهر اصفهان نتیجه گام ها و تلاش های شاه عباس بزرگ است.
پس از شاه عباس، هر یک از شاهان صفوی نیز به نوعی در آبادانی اصفهان کوشیدند. شاه صفی بنای امام زاده اسماعیل را در محل آن، به خوبی تعمیر و تزیین کرد. شاه عباس دوم بناهایی چون: کاخ پادشاهی چهل ستون و ساختمان پل خواجو و ساختمان های سلطنتی کرانه زاینده رود، مانند هفت دست، آیینه خانه، و نمک دان را ساخت و باغ پهناور سعادت آباد را ایجاد کرد. شاه سلیمان کاخ هشت بهشت را بنا نمود و شاه سلطان حسین نیز مدرسه سلطانی یا مدرسه چهار باغ، سرای فتحیه (محل مهمانسرای شاه عباس) و بازارچه شاهی را بنا کرد.
در روزگار پادشاهی نادر شاه افشار، از گسترش اصفهان کاسته شد، زیرا وی پایتختی دایمی نداشت و به شهرهای خراسان علاقه بیش تری نشان می داد. از سوی دیگر نادر شاه تمامی تلاش خود را صرف یک پارچه گی بخشیدن به استقلال کشورکرد. در زمان زندیه نیز چون پایتخت کشور به شیراز انتقال یافت، منطقه و شهر اصفهان از اهمیت و اعتبار افتاد و از جمعیت آن کاسته شد.
در دوران قاجاریان نیز، اگرچه پایتخت، دیگر به تهران منتقل شده بود؛ اما اصفهان هم چنان از اهمیت زیادی برخوردار بود. در این دوران در پاره ای از بنا ها تغییراتی داده شد. یکی از حاکمانی که در این دوران مدت طولانی بر این شهر حکم راند، ظل السلطان فرزند ناصرالدین شاه بود. هم اکنون نیزاستان اصفهان از مناطق درجه یک و با اهمیت ایران است و شهر اصفهان - مرکز استان - در ردیف شهرهای درجه اول دنیا، مانند : پکن، پاریس، روم، ونیز،. . . قرار داشته و از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.  

صات جغرافیایی

استان اصفهان در مرکز ایران، میان کوه های مرکزی ایران و دامنه های خاوری زاگرس، در 30 درجه و 43 دقیقه تا 34 درجه و 27 دقیقه پهنای شمالی و 49 درجه و 36 دقیقه تا 55 درجه و 31 دقیقه درازای خاوری نسبت به نیمروز گرینویچ قرار گرفته است. این استان از شمال به استان های قم و سمنان، از شمال خاوری به استان خراسان، از خاور به استان یزد، از جنوب به استان های فارس و کهگیلویه و بویر احمد، از باختر به استان های چهار محال و بختیاری و لرستان و از شمال باختری به استان مرکزی محدود می شود. ارتفاع متوسط اصفهان از سطح دریا 1714متر است. درازای استان اصفهان از زرد کوه بختیاری (که سرچشمه زاینده رود است) تا باتلاق گاو خونی (که آب ریز زاینده رود است)300 کیلومتر و پهنای آن از کوه های قهرود (که مرز شمالی آن است) تا روستای امین آباد( که مرز جنوبی این استان را تشکیل می دهد) 240 کیلومتر نگاشته شده است. استان اصفهان از جاذبه های کویری‏،کوهستانی،رودخانه ای برخوردار بوده و از لحاظ جغرافیایی از مناطق با اهمیت ایران به شمار می آید. در استان اصفهان کل راه های موجود بیش از 7300 کیلومتر است.

مکان های دیدنی و تاریخی 

اصفهان آمیزه ای از میراث های فرهنگی باشکوه و طبیعت زیباست که پیشینه ای به قدمت تاریخ تمدن و فرهنگ ایران دارد. موقعیت طبیعی و جغرافیایی اصفهان در مرکز فلات ایران و خاک حاصل خیز سبب وجود جاذبه های طبیعی بسیاری از جمله رشته کوه های عظیم و باشکوه، غارهای طبیعی و باستانی، روستاهای توریستی و تاریخی با شهرت جهانی، دشت های هموار، نواحی کویری، دریاچه ها و آبشارهای زیبا، چشمه های معدنی، کرانه های زیبا و دل نشین رودخانه های مهمی چون زاینده رود، چشم اندازهای زیبای گیاهی به همراه مناطق حفاظت شده متعدد با گونه های کم نظیر گیاهی و جانوری سبب شده اند که استان اصفهان نه فقط از نظر تاریخی و معماری بلکه از لحاظ جاذبه های طبیعی نیز در زمره مناطق جذاب و دیدنی ایران باشد.
موجودیت تاریخی اصفهان که به هزاره سوم قبل از میلاد می رسد سبب شده که این خطه از سرزمین ایران یادگارهای با ارزشی از دوره های مختلف تاریخی دردل خود داشته باشد. گفته می شود شش هزار اثر تاریخی در استان اصفهان وجود دارد که هر یک از آثار اصفهان که در دوره خاصی ساخته شده اند، یاد آورعظمت آن دوره زمانی است. معماری با ارزش بناهای تاریخی اصفهان سبب شده که برخی ازآثار تاریخی منطقه مانند: میدان بزرگ نقش جهان در فهرست آثار ثبت شده سازمان ملی یونسکو قرارگیرند. مسجدهای قدیمی با ارزش معماری فوق العاده، کاخ های تاریخی با معماری بی نظیر، آتشکده های باستانی، باغ های باشکوه، کاروان سراهای تاریخی، خانه ها و عمارت های قدیمی با معماری خاص کویر همراه با بادگیرهای مخصوص، پل های تاریخی با ساختی کم نظیر همراه با دیدنی ترین بازارهای شرق از دیدنی های تاریخی استان اصفهان هستند که در شهرستان های مختلف استان پراکنده شده و همواره نظر فرهنگ دوستان و جهانگردان را به خود جلب نموده است. مجموع آثارطبیعی و تاریخی یاد شده، اصفهان را در فهرست دیدنی ترین مناطق ایران قرار داده است. استان اصفهان نه تنها نماینده شایسته ای برای معرفی فرهنگ و تمدن غنی ایران به میهمانان خارجی است، بلکه بازدید از این خطه؛ خاطرات زیبا و حس غرورانگیزی را در ذهن گردشگران داخلی نیز بر جای خواهد گذارد.
 

مکان های دیدنی و تاریخی 

اصفهان آمیزه ای از میراث های فرهنگی باشکوه و طبیعت زیباست که پیشینه ای به قدمت تاریخ تمدن و فرهنگ ایران دارد. موقعیت طبیعی و جغرافیایی اصفهان در مرکز فلات ایران و خاک حاصل خیز سبب وجود جاذبه های طبیعی بسیاری از جمله رشته کوه های عظیم و باشکوه، غارهای طبیعی و باستانی، روستاهای توریستی و تاریخی با شهرت جهانی، دشت های هموار، نواحی کویری، دریاچه ها و آبشارهای زیبا، چشمه های معدنی، کرانه های زیبا و دل نشین رودخانه های مهمی چون زاینده رود، چشم اندازهای زیبای گیاهی به همراه مناطق حفاظت شده متعدد با گونه های کم نظیر گیاهی و جانوری سبب شده اند که استان اصفهان نه فقط از نظر تاریخی و معماری بلکه از لحاظ جاذبه های طبیعی نیز در زمره مناطق جذاب و دیدنی ایران باشد.
موجودیت تاریخی اصفهان که به هزاره سوم قبل از میلاد می رسد سبب شده که این خطه از سرزمین ایران یادگارهای با ارزشی از دوره های مختلف تاریخی دردل خود داشته باشد. گفته می شود شش هزار اثر تاریخی در استان اصفهان وجود دارد که هر یک از آثار اصفهان که در دوره خاصی ساخته شده اند، یاد آورعظمت آن دوره زمانی است. معماری با ارزش بناهای تاریخی اصفهان سبب شده که برخی ازآثار تاریخی منطقه مانند: میدان بزرگ نقش جهان در فهرست آثار ثبت شده سازمان ملی یونسکو قرارگیرند. مسجدهای قدیمی با ارزش معماری فوق العاده، کاخ های تاریخی با معماری بی نظیر، آتشکده های باستانی، باغ های باشکوه، کاروان سراهای تاریخی، خانه ها و عمارت های قدیمی با معماری خاص کویر همراه با بادگیرهای مخصوص، پل های تاریخی با ساختی کم نظیر همراه با دیدنی ترین بازارهای شرق از دیدنی های تاریخی استان اصفهان هستند که در شهرستان های مختلف استان پراکنده شده و همواره نظر فرهنگ دوستان و جهانگردان را به خود جلب نموده است. مجموع آثارطبیعی و تاریخی یاد شده، اصفهان را در فهرست دیدنی ترین مناطق ایران قرار داده است. استان اصفهان نه تنها نماینده شایسته ای برای معرفی فرهنگ و تمدن غنی ایران به میهمانان خارجی است، بلکه بازدید از این خطه؛ خاطرات زیبا و حس غرورانگیزی را در ذهن گردشگران داخلی نیز بر جای خواهد گذارد.
 

وسایل مورد نیاز که باید از مغازه ابزار فروشی(لوازم ساختمانی) و عینک سازی و لوازم التحریر و… تهیه کنید:

1 – عدسی شیئی با شماره +1 (این یعنی فاصله کانونی 1 متر باشد. قطر عدسی باید 65 میلیمتر باشد.)

2- عدسی چشمی (کوچترین ذره بینی که مغازه ها دارند قطرش باید 4 سانتی متر باشد و فاصله کانونی 10 سانتی متر. باید کمی دنبال این داخل چند تا مغازه بگردید. به عکس نگاه کنید متوجه می شوید که چی باید بخرید. البته اگر عدسی کوچکتر با فاصله کانونی کمتر پیدا کردید بزرگنمایی بیشتر می شود و نور متمرکزتری به چشم می رسد که خیلی بهتر است.)

3- لوله پولیکا به طول 140 سانتی متر و قطر 63 یا 65 میلیمتر. بسیار مهم: مطمئن شوید که لوله صاف است و خمیدگی در طول آن وجود ندارد.(به اندازه قطر عدسی شیئی. 1تا2 میلیمتر کمتر )

4- تبدیلی که داخل لوله ای که خریدید قرار بگیرد. (به عکس نگاه کنید)

5- زانویی که روی لوله ای که خریدید قرار بگیرد. (به عکس نگاه کنید)

6- لوله پولیکا به قطر 4 سانتی متر و طول 8 سانتی متر (لوله ای که داخل طرف کوچکتر تبدیل قرار بگیرد.)

7- مقوای سیاه کدر با طول 60 سانتی متر و عرض حداقل 30 سانتی متر (عرض خیلی مهم نیست)

8- چسب نواری و چسب برق و چسب قطره ای و….

توجه: من بر اساس این عدسی هایی که گفتم بخرید کار کردم و شما اگر عدسی بهتری تهیه کردید با توجه به نکته بسیار بسیار مهمی که اول کار گفتم(هر 2?5 سانتی متر قطر شیئی حدود 10 برابر بزرگنمایی) فاصله ها و اندازه ها و …. را خودتون تنظیم کنید ولی نحوه کار یکی است.

آغاز کار :

اول به یک عینک سازی مراجعه کنید و یک عدسی سالم (برش نخورده) با شماره +1 (مثبت یک) بخرید. یعنی فاصله کانونی عدسی 100 سانتی متر. اگر عدسی با فاصله کمتر خواستید باید شماره را عوض کنید مثلا عدسی شماره +3 فاصله کانونی 30 سانتی متر دارد. برای بدست آوردن فاصله کانونی باید عدسی را جلو یک منبع نور با فاصله ی خیلی زیاد یعنی در بی نهایت برای عدسی (خورشید بهترین منبع نور) قرار دهید بعد عدسی را باید بالا و پایین کنید تا تصویری که طرف دیگر عدسی تشکیل می شود واضح و دقیقا شبیه منبع نور شود حال فاصله عدسی تا تصویر منبع نور می شود فاصله کانونی.

از لوازم التحریر ذره بینی که داخل عکس می بینید را تهیه کنید و عدسی آن را بیرون بیاورید.

زانویی که تهیه کردید یک طرف ضخامت بیشتری دارد که لوله اصلی تلسکوپ داخل آن باید قرار بگیرد. از همین طرف حدود 2 سانتی متر قبل از خمیدگی زانو را با اره آهنبر ببرید طوری که قطعه بریده شده به راحتی روی لوله پولیکای اصلی تلسکوپ حرکت کند.

با چسب عدسی شیئی را به طرف صاف زانوی بریده شده بچسبانید. دقت کنید که دقیقا عدسی وسط قرار گیرد.

با چسب عدسی چشمیی که از ذره بین جدا کرده اید را به لوله ی پولیکای 8 سانتی متری بچسبانید. دقت کنید که دو طرف لوله باید صاف باشد . اگر عدسی کج به لوله بچسبد با عدسی شیئی هم محور نشده و کانون ها روی هم قرار نمی گیرد. این لوله را داخل تبدیل قرار دهید به طوری که عدسی چشمی به داخل تبدیل برود.(به اولین عکس نگاه کنید)

احتمالا لوله کوچک داخل تبدیل کمی تکان می خورد. با چسب برق یک دور، دور لوله بپیچید تا لوله داخل تبدیل محکم شود.

60 سانتی متر از لوله پولیکای 140 سانتی متری را ببرید. توجه : در هنگام خرید لوله دقت کنید که لوله نرم تر را بخرید چون دو نوع لوله با همان قطر و جود دارد که یکی محکم بوده و سنگین است و نمی توان در آن شیار ایجاد کرد. (بسیار مهم: دقت کنید که صاف بریده شود. اگر صاف نبرید هم محور کردن عدسی ها سخت می شود.) لوله 60 سانتی متری را از بالا به پایین به خط راست ببرید (یک شیار در آن ایجاد کنید). این کار برای این است که لوله ی 60 سانتی متری روی لوله ی اول سوار شود و بتوان آن را به جلو و عقب حرکت داد.حالا لوله سالم را داخل لوله 60 سانتی متری (که شیار دارد و می توان آن را کمی باز کرد) قرار دهید. وقتی دو لوله کاملا روی هم قرار گرفتند مقوای مشکی را دور آن ها بپیچید و وحکم چسب بزنید. حالا شما لوله ای دارید که می توان طول آن را تنظیم کرد. باید به سختی روی هم حرکت کنند چون بعد از تنظیم کردن دیگر نباید حرکت کند.(بدنه اصلی تلسکوپ به تصویر نگاه کنید البته تصویر بدون مقوا است و همان طور که می بینید شیار باز است که باعث ورود نور شده و تصویر را کمی مات می کند. پس حتما باید روی شیار ایجاد شده را بگیرید)

اندازه لوله اصلی تلسکوپ را تغییر دهید تا 110 سانتی متر شود بعد تبدیل را داخل لوله اصلی تلسکوپ قرار دهید از طرفی که مقوا پیچیده اید و عدسی شیئی را هم که در طرف دیگر لوله قرار دهید.

اگر با کاغذ یک لوله بسازید و جلو عدسی شیئی قرار دهید تا فقط نور مستقیم وارد تلسکوپ شود تصویر بهتری را خواهید دید.

تلسکوپ شما آماده استفاده می باشد.

به آسمان نگاه کنید. اگر مشتری در آسمان است به مشتری نگاه کنید و لوله ی اصلی تلسکوپ را آن قدر جلو عقب ببرید تا بالاخره دو قمر آن را مانند ستاره کم نور با فاصله خیلی کم در کنار آن ببینید که همان قمر های مشتری است که گالیله اولین بار آنها را دید.

یا به ماه نگاه کنید و جزئیات بسیار بیشتری با وضوح کامل در آن ببینید و یا به خوشه ی پروین نگاه کنید و در آن 11 ستاره پر نور و ده ها ستاره ی کم نور دیگر را ببینید یا به یک دو تایی نگاه کنید و به وضوح آن ها را جدا از هم ببینید.

تنظیم کردن تلسکوپ کار سخت و وقت گیری است که چند ساعت از وقت شما را می گیرد.

توجه کنید که باید چشم شما از عدسی چشمی فاصله زیادی داشته باشد (8 تا 20 سانتی متر) پس با دور و نزدیک کردن کل تلسکوپ از چشمتان می توانید تصویر واضح تری ببینید.

سلامچگونه می توان یک تلسکوپ ساده (گالیله ای) بصورت دستی ساخت؟ممنون

پاسخ

تلسکوپ گالیله، یک تلسکوپ شکستی ساده بود. در زیر روش ساخت تلسکوپ شکستی و بازتابی را برای شما توضیح خواهم داد.
تلسکوپ شکستی
یک تلسکوپ نجومی شکستی و دست ساز، از دو قسمت مهم تشکیل می‌شود:
1. یک عدسی شیئی که در قسمت جلوی لوله شیئی جا می‌گیرد.
2. یک چشمی که در انتهای پایینی لوله سوار می شود.
الف) عدسی شیئی:
اگر مبتدی هستید، به خاطر سختی کار، بهتر است که از عدسی شیئی آماده استفاده کنید، ولی چنانچه مصرید که تمام اجزای تلسکوپتان را خودتان بسازید باید به این نکات، توجه کنید:
یک عدسی خوب باید اندوده، غیر رنگی، بی‌نقص یا نسبتاً بی‌نقص باشد.
حالا بعضی از اصطلاح‌ها را با این فرض که بقیه را می‌دانید، تعریف می کنیم.
غیر رنگی (آکروماتیک): یعنی عدسی باید از دو جزء به هم چسبیده تشکیل شده باشد که با هم، یک عدسی بدون نقیصه‌ی رنگی را به وجود بیاورند.
اندوده: یعنی این که سطح عدسی با فلوئور و منیزیم، به ضخامت یک چهارم طول موج نورِ سبزِ متمایل به زرد پوشانده شده باشد، تا انعکاس نور را از بین ببرد.
فاصله‌ی کانونی هم یکی از مشخصه‌های یک عدسی است که اندازه‌اش در عکاسی تأثیر می‌گذارد. فاصله‌ی کانونی کم برای عکاسی سریع و فاصله‌ی کانونی زیاد برای عکاسی‌های بلند مدت است.
اگر می‌خواهید عدسی شیئی بخرید، می‌توانید از یک عینک‌فروشی کمک بگیرید. فاصله‌ی کانونی، مکانی است که نور پس از گذشتن از عدسی (و یا انعکاس از آینه) در آن‌جا جمع می‌شود. در ساخت یک تلسکوپ شکستی، ما به عدسی‌یی با فاصله‌ی کانونی حدود 0.5 الی یک متر نیاز داریم. پس باید به عینک‌ساز بگویید که یک عدسی با شماره‌ی 1+ الی 2+ می‌خواهید. (شماره‌ی عینک، همان فاصله‌ی کانونی، امّا به صورت معکوس است).
ب) لوله‌ی شیئی:
این لوله بهتراست که آلومینیومی باشد. دقت کنید که داخل لوله باید یک‌دست، سیاه باشد. طول لوله باید 2.5 سانتی‌متر از فاصله‌ی کانونی بلندتر باشد.
پ) سوار کردن شیئی در لوله:
یعنی اتصال محکم شیئی به لوله راه‌های زیادی برای این کار وجود دارد. روشی که در این‌جا طرح می‌شود علاوه بر استحکام، این مزیت را هم دارد که قطر آزاد عدسی خیلی نزدیک به قطر واقعی‌اش است.
در لوله‌ی شیئی محل استقرار شیئی را با دو حلقه‌ی کوچک به عرضی حدود 0.5 سانت که قسمت کوچکی از آن بریده شده، می‌توان ساخت. خود حلقه‌ها هم به وسیله چند پیچ به لوله متصل می‌شوند.
ت) چشمی:
سه نوع متداول چشمی وجود دارند که عبارتند از :
1. هویگنسی: از دو عدسی تخت- کوژ که طرف کوژ آن‌ها دور از چشم است، تشکیل می‌شود. کاربردشان زمانی است که میدان دید ظاهری، بزرگ باشد.
2. کل نر: از عدسی تخت- کوژ که طرف تخت آن به سمت شیئی است، ساخته می‌شود و نوع پیشرفته‌ی چشمی ساده‌ای معروف به رمزدن(Ramsden) است. بیشتر برای بزرگ‌نمایی‌ای در حد متوسط به کار می‌رود.
3. ارتوسکوپیک: از بهترین و پر کاربرد ترین انواع چشمی‌هاست و بزرگ‌نمایی‌ای عالی دارد.
تلسکوپ شکستی را مانند تصویر شماره 1 سر هم می کنند.
ساخت تلسکوپ بازتابی
تلسکوپ بازتابی هم مانند تلسکوپ شکستی، از سه بخش اصلی و یک بخش فرعی تشکیل می‌شود. بخش‌های اصلی عبارتند از آینه‌ی مقعر، لوله و عدسی چشمی. بخش فرعی یک آینه‌ی تخت است که کار انحراف نور برگشتی از آینه‌ی مقعر و رساندن آن به عدسی چشمی را به عهده دارد. در تصویر شماره 2 این قسمت‌ها نشان داده شده است.
سخت‌ترین بخش از ساخت این نوع تلسکوپ، ساخت آینه‌ی آن است که کمی هم خطرناک است. توصیه‌ می‌شود که اگر شرایط ایمنی و تجهیزات کافی برای نقره‌اندود کردن آینه‌ ندارید، هرگز این کار را نکنید.
البته در این‌جا فرض بر این است که می‌دانید شیشه‌ی مقعر را با استفاده از پودرهای سمباده چه‌گونه بسازید، پس فقط نقره‌اندود کردن آن را می‌گوییم. شما می‌توانید در اینترنت از مطالب گوناگونی که درباره‌ی نحوه‌ی تراش شیشه برای آینه‌ی تلسکوپ است استفاده کنید.
لوازم و مواد مورد نیاز:
برای اندود کردن
21 گرم نیترات نقره (AgNO3)
محلول آبی آمونیوم هیدروکسید 90 درصد
14 گرم پتاسیم هیدروکسید
4 لیتر آب مقطر
60 گرم شکر دکستروز
اسید سیتریک
برای تمیز کردن آینه:
مایع ظرفشویی
استون
اسد نیتریک رقیق شده
ابزارآلات مورد نیاز
میله‌ی هم‌زن
دستکش
سینی
پنبه‌ی هیدروفیل
شیشه ها و بطری های کوچک برای درست کردن محلول
2 قطره چکان
عینک محافظ چشم
نوار پلاستیکی یا سلوفان (2 تا 3 اینچ پهنا)
سطل پلاستیکی بزرگ
محلول ها
محلول نیترات نقره : 21 گرم نیترات نقره در 250 گرم آب مقطر
100 گرم هیدروکسید آمونیوم 90 درصد . (از درصدهای مشابه و نزدیک نیز می‌توانید استفاده کنید)
محلول هیدروکسید پتاسیم :

وسایل ضروری برای تلسکوپ نیوتنی:

1 - آیینه اصلی: وظیفه این قطعه جمع کردن نور از اجرام آسمانی و بازتاب آن میباشد. می توانید آن را خودتان بتراشید و یا خریداری نمایید.

2 - نگهدارنده آیینه اصلی : این قطعه آیینه اصلی را در خود مهار می کند و باپیچ هایی که در پشت آن نصب شده می توان تلسکوپ را همخط نمود.

3- آیینه ثانویه: کار اصلی این قطعه انعکاس نور بازتاب شده از آیینه اصلی، به کنار لوله است .

4- نگهدارنده آیینه ثانویه : این قطعه آیینه ثانویه را در خود مهار می کند وبا پیچ هایی که در پشت آن نصب شده می توان تلسکوپ را همخط نمود.

مشخصه اصلی یک تلسکوپ گشودگی آن است.

5- چشمی: همان طور که از نام آن مشخص است وظیفه این وسیله جمع آوری پرتو های نور منعکس شده و ارسال آن به چشم است .

6- تنظیم کننده چشمی : با این قطعه می توان چشمی را عقب جلو کرد و با آن واضح ترین تصویر را برای چشم خود بدست آورد.

7- لوله: تمامی قطعاتی که در بالا ذکر شد در لوله قرار می گیرد .

8 - مقر: وظیفه نگهداری و مهار لوله را بر عهده دارد و می توان با آن جهت لولهرا تنظیم نمود ؛ مقر می تواند از نوع سمت ارتفاعی یا استوایی باشد.

9 - پایه: مقر به همراه لوله بر روی پایه ثابت می شود. یک پایه خوب باید محکم و بدون لرزش باشد .

وسایل اختیاری برای یک تلسکوپ:

1- دوربین جوینده و و نگهدارنده آن : یک دوربین کوچک که به موازات لوله تلسکوپ نصب شده است ، جستجوی اجرام را بسیار ساده می کند.

2- نگهدارنده دوربین عکاسی : این وسیله دوربین عکاسی را به تنظیم کننده وصلمی کند و با آن می توان به عکاسی از اجرام آسمانی پرداخت . بسته به نوعدوربین نگهدارنده های مختلفی استفاده می شوند.

3- درپوش لوله: وسیله است که بر سر لوله تلسکوپ قرار می گیرد و مانع ورود گرد و خاک به درون تلسکوپ می شود.

4-فیلترها: فیلترهایی که به چشمی یا سر لوله تلسکوپ وصل و برای مقاصد مختلفیاستفاده می شوند. مثلا : فیلتر ماه،فیلتر خورشیدی،فیلتر سحابی و…

تلسکوپ ها را به دو شیوه اصلی می توان مستقر نمود:

استقرار سمت- ارتفاعی یا افقی

استقرار استوائی یا قطبی

هر کدام از این نوع استقرارها دارای کاربردهای مختلف و نیز انواع مدلها می باشند. در استقرار نوع افقی سه پایه ساده و با درجات سمت و ارتفاع کار می کند ولی در نوع قطبی سه پایه پیچیده تر و سنگین تر میشود و با درجات بعد و میل کار می کند.

منابع: akhtarnama.comو academist.ir و haftaseman.ir و cloudysky.ir و tebyan.net و  ngdir.ir

نرم افزار نجومی برای موبایل

اکثر افرادی که با نجوم سروکار دارند با نرم افزار  Starry Night (شبیه ساز آسمان) آشنا هستند، ولی اغلب اوقات رایانه‌ای به‌هنگام رصد در دسترس نیست تا از این نرم افزار قدرتمند بهره برد. با این وجود می‌توان به نرم افزار‌های کوچکی که بر روی تلفن همراه اجرا می‌شوند نیز قانع بود، Sideralis نام نرم افزار رایگانی است که با نصب آن بر روی موبایل خود آسمان را همیشه به همراه خواهید داشت.

از ویژگی‌های این نرم افزار می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

اجرام سماوی مختلف شامل:

• بیش از 1600 ستاره
• بیش از 100 مورد از اجرام مسیه
• صورت‌های فلکی
• همه سیارات
• ماه و خورشید

اطلاعاتی در مورد اجرام سماوی مانند:

• نام
• قدر ظاهری
• فاصله
• سمت و ارتفاع

انتخاب زمان حال یا هر ساعت دیگر برای رصد آسمان

انتخاب محل مشخص بوسیله:

• وارد کردن طول و عرض جغرافیایی
• انتخاب شهر از میان بیش از 80 مورد
• انتخاب از روی نقشه جهان
• GPS

دارای دایره‌المعارفی کوچک حاوی اطلاعاتی جالب از کیهان و داستان‌ صورت‌های فلکی

قابلیت جست و جو در نرم افزار

نمایش مخصوص شب (صفحه نمایش قرمز)

منبع:ayazastro.com

انواع تلسکوپ

تلسکوپ گالیله‌ای ( شکستی )

بزرگنماییدر این تلسکوپ‌ها بر اساس یک عدسی که در جلوی دهنه تلسکوپ قرار دارد انجاممی‌گیرید و روش استفاده شده در آنها مانند دوربین‌های دوچشمی معمولی است. هزینه این تلسکوپ‌ها در سطوح حرفه‌ای عموما بسیار بیشتر از مدل‌های دیگراست، و کلفیت بهتری را نیز ارایه می‌کنند.

تلسکوپ نیوتنی ( بازتابی )

بزرگنماییدر این تلسکوپ‌ها بر اساس یک آینه مقعر انجام می‌شود که روی آن پوششی ازآلومینیوم دارد. پوشش آلومینیومی باعث می‌شود که اکسیده شدن آن باعث ازبین رفتن قابلیت بازتاب آینه نشود. در بعضی دیگر از تلسکوپ‌ها از نقرهاستفاده می‌شود سپس روی آن پوششی قرار می‌گیرد که اکسیده نشود. روش کارکرداین تلسکوپ‌های نیوتونی بدین صورت است: ابتدا پرتوها وارد تلسکوپ می‌شوند،سپس توسط آینه مقعر اصلی به نزدیکی دهانه تلسکوپ باز می‌گردند، و از آنجاتوسط یک آینه یا منشور به سمت چشمی تلسکوپ بازتابیده می‌شوند. اینتلسکوپ‌ها عموما قیمت مناسبی نسبت به نوع‌های دیگر دارند، و استفاده زیادیاز آن‌ها بخصوص در نجوم آماتوری می‌شود. تلسکوپ‌های نیوتونی عموما طولبلندی دارند، همچنین پس از مدتی نیاز به تمیز کردن آینه، و پس از آن بستهبه کیفیت روکش آلومینیوم آینه، نیاز به تجدید روکش دارند.

تلسکوپ کاسگرین

تلسکوپ‌هاینیوتنی عموما بلند هستند، و هنگامی که اندازه آینه اصلی آنها بزرگترمی‌شود، طول تلسکوپ بسیار زیاد می‌شود. برای حل این مشکل از روشی به نامکاسگرین استفاده می‌شود. در این روش، مرکز آینه اصلی تلسکوپ توسط تکنولوژیخاصی سوراخ شده، و چشمی در پشت تلسکوپ قرار می‌گیرد. همچنین آینه یا منشورجلوی تلسکوپ که پرتوهای نور را به سمت بدنه، یه چشمی هدایت می‌کرد، اکنونتنها پرتوها را به صورت مستقیم به آینه اصلی بازتاب می‌کند. در این روش بهدلیل اینکه پرتوها طول تلسکوپ را دوبار طی می‌کنند، طول تلسکوپ به نصفکاهش می‌یابد. از روش کاسگرین در لنزهای آینه‌ای دوربین‌ها نیز استفادهمی‌شود.

تیغه اشمیت

در بسیاری از تلسکوپ‌هایامروزی، برای رفع مشکلات و خطاهای نوری که بخاطر نوع تراش آینه بوجودمی‌آید، در دهانه تلسکوپ تیغه باریکی به نام تیغه اشمیت قرار می‌گیرد کهکار تصحیح این خطا را بر عهده دارد و بر اساس تراش و خطای آینه ساختهمی‌شود.

طرح نور شناختی تلسکوپ (کاسگرین)

آینه در انتهای تحتانی لوله سوار می شود. نور بازتاب تصویر را در وسط اشعه ورودی تشکیل می دهند. برای آنکه بتوان این تصویر را مشاهده کرد باید آن را نقل مکان داد. معمولاً این کار به یکی از دو راه که به وسیله نیوتون و همصر فرانسویش کاسگرن ابداع شده اند انجام می شود.

در روش نیوتون اشعه همگرای نور پیش از رسیدن به صفحه کانونی بوسیله آینه ای تخت قطع می شود. این اینه اشعه را از بدنه لوله به چشمی هدایت می کند. در پاره ای موارد به جای آینه، منشور منعکس کننده به کار می رود.

در روش کاسگرن آینه ای کوژ کار منحرف کردن نور را انجام می دهد . اشعه همگرا توسط آینه ای کوژ قطع می شود و از سوراخی که در شی ایجاد شده به کانون آورده می شود یکی از امتیازات این روش قابلیت انعطاف در فاصله کانونی شیئ است. چون مجموعه کاملی از آینه های کوژ به همراه شیئ به کار می رود فواصل کانونی متعددی در اختیار ما قرار می گیرد. به
برخی از منعکس کننده ها هم به سیستم نیوتونی و هم به سیستم کاسگرن مجهز است.

آینه یا منشور کوچک لاجرم مانع قسمتی از نور ورودی می شود. این کاهش نور، نسبتاً کوچک است و کسر بسیار کوچکی از کل نوری را که بر شیئ می تابد تشکیل می دهد. این مانع را نمی توان در چشمی دید و همانطور که می توان حدس زد مزاحم تصویر نمی شود.

تلسکوپ اشمیت-کاسگرین

تلسکوپاشمیت-کاسگرین به تلسکوپی گفته می‌شود که از هر دو فن‌آوری کاسگرین و تیغهاشمیت در آن استفاده شده باشد. این روش عموما برای تلسکوپ‌های 8 اینچ بهبالا به کار می‌رود.

 تلسکوپ های شکستی_بازتابی:

اینتلسکوپ ها در واقع همان تلسکوپ های بازتابی می باشند با این تفاوت که درساخت این گونه تلسکوپ ها وسایلی به کار برده اند تا بتوان آیینه کروی راطوری بکار برد که به آیینه سهموی احتیاجی نباشد .

مزیت عمدهاستفاده از این تلسکوپ ها دید بالا و کوتاه بودن طول لوله تلسکوپ می باشدو عیب عمده این تلسکوپ ها قیمت بالا و عدم امکان ساخت تیغه تصحیح کنندهبرای آماتورها می باشد.

اگر با خواندن مطالب بالا علاقه مند به خرید یک تلسکوپ شده اید حتما ادامه این مطلب را بخوانید.

تلسکوپ رادیویی

آنتنهای غول پیکری به شکل بشقاب هستند کهعلامتهای رادیوییرا در کانون اصلی خود متمرکز می‌کنند. در این کانون ، یکآشکارساز رادیوییقرار دارد. با استفاده از تلسکوپ رادیویی ، اندازه گیری شدت امواج رادیوییحاصل از کهکشانها امکان پذیر است. در تلسکوپ رادیویی ، یک آنتن به شکلبشقاب ، امواج را کانونی می‌کند و به گیرنده می‌فرستد. امواج پس از تحلیلدر کامپیوتر ، بر روی کاغذ رسم می‌شوند. اخترشناسان با پیوند چندین تلسکوپرادیویی به هم ، یکدوربین رادیوییدرست می‌کنند و نقشه مناطق نشر کننده موج رادیویی را در آسمان بدستمی‌آورند. به کمک تلسکوپ رادیویی نه تنها به هنگام شب ، بلکه در روز نیزمی‌توان به اخترشناسی پرداخت.

تلسکوپ اشعه ایکس

در بالایجو، تلسکوپهای دیگری زمین را دور می‌زنند، که مخصوصپرتوهای X وفرابنفشهستند. آنها برای تشریح منظره آسمان در پرتوهای X و فرابنفش ، یافته‌های خود را به صورت پیامهای رادیویی به زمین می‌فرستند.

 تلسکوپ فضایی Space telescope

ایده ساخت و قرار دادن تلسکوپی در ورای جو زمین به اواسط قرن بیستم بر می گردد.

در سال 1923 هرمان ابرت، که یکی از بزرگان صنایع موشکی آلمان،در مقاله ای به امکان قرارگیری تلسکوپی در مدار، توسط موشک اشاره کرد. در سال 1946دانشمند دیگری بنام لیمان اسپیتزر، به بررسی مزایای بهره گیری از تلسکوپی در آنسویاتمسفر آشفته زمین پرداخت. لیمان وجود گازها و گرد و غبار موجود در جو زمین را عاملافت کیفی تصاویر بدست آمده از اجرام آسمانی می دانست. در سالهای 1960 تا 1970میلادی دانشمندان بر لزوم بهره گیری از تلسکوپی بزرگ در خارج از جو زمبن توافقداشتند ولی سفینه ای که بتواند تلسکوپی بزرگ و کار آمد را در مدار قرار دهد، وجودنداشت.
با ساخته شدن شاتل فضایی و امکان حمل محموله های بزرگ پروژه ساختتلسکوپ فضایی سرعت گرفته و سر انجام در سال 1985 یک عدد تلسکوپ فضایی توسط ناساآماده قرارگیری در مدار بود. بعدها این ابزار پیچیده و دقیق بیاد منجم بزرگآمریکاییادوین هابل،  تلسکوپ فضایی هابل نام گرفتاما هابل قدری بد شانس بود و انفجارفضاپیمای چالنجردر زمستان 1986 میلادی سببی برای به تعطیلی کشیدن پروازهای فضاییشاتلهای امریکا شد که تا سال 1990  میلادی به درازا کشید.

تا سال 1990 که مشکلات حمل تلسکوپ فضاییبرطرف می گشت، از آخرین تکنولوژی ها، برای به روز آوری و ارتقا ابزارهای دقیقتلسکوپ فضایی استفاده شد. از جمله سلولهای خورشیدی، کامپیوترها و ابزار هایمخابراتی و هدایت آن ارتقا یافت و آزمایشهای بسیاری برای اطمینان از صحت کارکردتلسکوپ فضایی به عمل آمد

.

از دیگر تلسکوپهای فضایی می توان به تلسکوپهای چاندرا اسپایتزرکامپتون ونیوتناشاره کرد.ساخت یکی از بزرگترین تلسکوپهای فضایی با نامجیمز وباز برنامه های آینده ناسامی باشد

تلسکوپ بزرگ بهتر است یا کوچک؟

این حقیقت دارد که تلسکوپ بزرگتر جزئیات بیشتر و اجرام کم نورتر رابهتر نشان می‌دهند بسیاری را به این باور می‌کشانند، که تلسکوپ‌های کوچکارزش خریدن ندارند. اما حتی یک تلسکوپ شکستی 60 میلیمتری می‌تواند با نشاندادن اجرام زیادی شما را سال‌ها سرگرم و مجذوب کند. بسیاری از علاقمندانبه ستاره شناسی؛ همین تلسکوپ‌های کوچک را برای همیشه نگه می‌دارند. اگر چهداشتن یک تلسکوپ بزرگ در تخیل همه ما خانه کرده و آدم را هیجان زدهمی‌کند، اما داشتن تلسکوپ‌های بزرگ دردسر هم دارد. برای حمل به حیاط، پشتبام، یا اتوموبیل یا هنگام نصب این تلسکوپ‌ها، دردسرشان آشکار می‌شود. بهترین تلسکوپ بزرگترین تلسکوپ نیست.

بهترین تلسکوپ، تلسکوپی است که همیشه بتوانید از آن استفاده کنید. حملو استفاده آسان، معیارهای اصلی برای استفاده از تلسکوپی است که می‌خواهیداز آن با لذت رصد کنید.

 irsky.ir و persianstar.com

همه چیز در مورد تلسکوپ 

با خواندن این مطلب تقریبا تمام مطالب اینترنت که در مورد تلسکوپ است را مطالعه می کنید. پس نظر خود ( انتقاد یا پیشنهاد یا .....) را در نظرات بنویسید.

تلسکوپ چیست؟!

تلسکوپ (Telescope) یا دوربین نجومی وسیله ایست اساسی جهت رؤیت آسمان شب و مشاهده حرکات و ساختار اجرام آسمانی موجود در آن. این وسیله علاوه بر اینکه اجرام آسمانی را بزرگتر نشان میدهد، تصاویر آنها را روشنتر و واضح تر نموده و جزئیات روی سطح برخی از آنها را هم نشان میدهد. از لحاظ ساختار، تلسکوپ یک وسیله اپتیکی ـ مکانیکی بشمار می آید که کارش ارائه یک تصویر دقیق، روشن و واضح از اجرام آسمانی است.

تلسکوپ ها را به دو دسته کلی تقسیم می کنند: یکی شکستی یا انکساری و دیگری بازتابی یا انعکاسی

 مشخصه اصلی هر تلسکوپ، اندازه قطر عدسی شیئی یا آینه اصلی آن می باشد. به همین دلیل مهمترین و ارزشمندترین قطعه در یک تلسکوپ عدسی شیئی یا آینه اصلی آن می باشد. هر تلسکوپ دارای سه توان مختلف می باشد:

    توان تفکیک

   توان جمع آوری نور

   توان بزرگنمائی

دو توان اول در هر تلسکوپی ثابت و تابع قطر عدسی یا آینه آن می باشد ولی توان سوم معمولاً متغیر و تابع فاصله کانونی عدسی شیئی یا آینه اصلی و فاصله کانونی عدسی چشمی می باشد.

پیشینه

اغلبگالیله را نخستین کسی می‌‌دانند که از تلسکوپ برای مشاهدات نجومی بهرهگرفت. تا آن زمان شناخت بشر از آسمان محدود به قوه بینایی بود و ابزاریبرای مشاهده آسمان وجود نداشت. اخترشناسانی چون گالیله و کپلر به کمکتلسکوپ دامنه آگاهی بشر از هستی را وسعت بخشیدند. این منجمان با بهره گیریاز تلسکوپ، بر باورهای باطل بشر درباره مرکزیت زمین در کاینات، خط بطلانکشیدند.تلسکوپ در سده 18 برای ستاره‌‎شناسان به ابزاری غیر قابلچشمپوشی بدل شده بود. با پیشرفت فن تراش عدسی‌ها و دانش اپتیک، تلسکوپهایبزرگتر و بهتر در رصد خانه‌ها نصب شد. حال آدمی سیارات و ستارگانی رامی‌‌دید که پیش از اختراع تلسکوپ از وجود آنها بی خبر بود. او به یاریتلسکوپ پی برد جهان بزرگتر از پندارهایش است.با افزایش بزرگنمایی ووضوح تصاویر تلسکوپها، دامنه شناخت بشر از دنیای پیرامونش، بزرگ و بزرگترشد. با این حال در آغاز سده بیستم، اغلب ستاره شناسان اعتقاد داشتند که،جهان فقط از یک کهکشان تشکیل شده است که همان راه شیری است که منظومهخورشیدی از اجزای آن است.در سال 1924 ادوین هابل، ستاره شناس امریکاییبا استفاده از تلسکوپ 100 اینچی خود کهکشانهای بسیاری، خارج از کهکشان راهشیری، رصد کرد. وی مشاهده کرد که کهشکانها در حال دور شدن از یکدیگرهستند. پس جهان در حال گسترش است. کشف وی بار دیگر مرزهای شناخت هستی رافروریخت و در پی آن نظریه انفجار بزرگ مطرح شد که تاکنون بهترین پاسخ بهدورشدن کهکشانهاست.اخترشناسان برای مشاهده بهتر آسمان، تلسکوپها را درکوهستانها و نواحی عاری از گرد و غبار و نور شهرها، نصب می‌کنند با اینوجود برای رصد آسمان، در بند شرایط جوی هستند.

نجوم آماتوری راهگشایی برای استفاده از تلسکوپ

شاید همین نکته راز اقبال بسیار گسترده مردم عادى به نجوم باشد، هر چند که فیزیک آماتورى و شیمى آماتورى نداریم، امانجوم آماتورىاز طرفداران بسیارى برخوردار است. راز این علاقه نیز در یکى از مهمترین اختراعات بشر نهفته است: تلسکوپ. پیش از اختراع تلسکوپ جهان بسیار کوچک بود و بهزمین،خورشید، پنج سیاره و تعدادى ستاره محدود مى‌شد. اما پس از اختراع تلسکوپ گستره وسیعترى از جهان در مقابل دیدگان ما قرار گرفت. فهمیدیم کهکهکشان مامجموعه‌اى ازستارگاناست که قطر آن به چند هزارسال نورىمى‌رسد. گذشته از کهکشان ما ، میلیونهاکهکشاندر عالم وجود دارد که هر کدام تعداد بى‌شمارى ستاره دارند.

بزرگنمایی واقعی تلسکوپ چقدر است؟

در بعضی از این تبلیغات‌ها می‌نویسند: تلسکوپ با بزرگنمایی بیش از 500برابر و بدین وسیله می‌خواهند وانمود کنند هر چه قدرت بزرگنمایی تلسکوپبیشتر باشد، آن تلسکوپ بهتر است. اما این قضیه حقیقت ندارد. برعکس، از نظرمتخصصین بزرگنمایی مهمترین خصوصیت یک تلسکوپ نیست. به طور نظری، تلسکوپ‌هارا می‌توان طوری ساخت که بزرگنمایی بسیار زیادی داشته باشند اما برای بدستآوردن بیشترین بزرگنمایی تلسکوپ باید این نکته را در نظر داشت که تصویربدست آمده باید واضح و از کیفیتی قابل قبول برخوردار باشد. این در صورتیاست که به ازای هر 5/2 سانتی متر قطر شیئی تلسکوپ نباید بیش از 50 برابربزرگنمایی به دست آورد. پس بهترین بزرگنمایی قابل قبول برای یک تلسکوپ 3اینچی (75 میلیمتری) 150 برابر است. استفاده از بزرگنمایی‌های بیشتراستفاده از چشمی‌های با فاصله کانونی کم) تصویری نا واضح و مات به دستخواهد داد. البته داخل مجله نجوم و کتاب نجوم به زبان ساده اثر مایر دگانی نوشته شده هر اینچ 25 برابر یا برای وضوح بهتر هر اینچ 10 برابر.

بزرگنمایی تلسکوپ عبارت است از نسبت فاصله کانونی شیئی به چشمی:

 فاصله کانونی شیئی / فاصله کانونی چشمیm =

 مشخصه اصلی یک تلسکوپ چیست؟

موضوع مهم در خریدن تلسکوپ قضیه قطر عدسی شیئی و تفکیک نور های رسیده و وضوح تصویر است . هر چه قطر عدسی شیئی بزرگتر باشد ، نور گرفته شده بیشتر و وضوح تصویر بیشتری خواهید داشت.پس اگر می خواهید تلسکوپی با وضوح بیشتر داشته باشید باید قطر عدسی شیئی بیشتری داشته باشید و هر چه قدر قطر عدسی بیشتر باشد قدرت بزرگ نمایی هم بیشتر می شود پس برای خریدن یک تلسکوپ باید به عدسی شیئی اون توجه کرد

توان تفکیک، یعنی اینکه تلسکوپ جزئیات جرم مورد رصد را چقدر تفکیک می کند. در نور زرد-سبز (میانه طیف مرئی)، توان تفکیک بر حسب ثانیه قوس از رابطه زیر حساب می شود

عدد 5/12 تقسیم بر قطر شیئی = توان تفکیک ( a )

توان جمع آوری نور با مجذور قطر عدسی شیئی متناسب است. اگر قطر شیئی یک عدسی 2 و دیگری 4 باشد میزان جمع آوری نور در عدسی با قطر 4، چهاربرابر عدسی 2 است.

توان جمع آوری نور = ( ²(6 /  قطر شیئی)

2^2=4      4^2=16    16/4=4

قطر مردمک چشم در هنگام شب تقریباً 6 میلیمتر است. پس تلسکوپی با قطر 24 میلی متر (4 برابر قطر چشم)، 16=4² بار بیشتر از چشم نور جمع آوری می کند. تلسکوپ 48 میلی متری، 64 بار بیش ازچشم نور جمع می کند

بسمی توان نتیجه گرفت که یکی از مهمترین شاخص ها برای خرید تلسکوپقطر عدسی شیئی آن است که هم بر روی بزرگ نمایی و هم بر روی وضوحتاثیر گزار است

نکته دیگری که باید به آن توجه داشت فاصله کانونی در تلسکوپ ها است. فاصله های کانونی پایین از 400 تا 700 دارای بزرگ نمایی کم ولی دید زیاد می باشند و نوع 1300 تا 3000 دارای بزرگنمایی زیاد و دید کم هستند .

چند اصطلاح دیگر که باید در خرید تلسکوپ به اون توجه داشته باشید

عدد 5/12 تقسیم بر قطر شیئی = توان تفکیک ( a )

نسبت کانونی یا عدد f عبارت است از : فاصله کانونی / قطرعدسی

بزرگنمایی تلسکوپ عبارت است از نسبت فاصله کانونی شیئی به چشمی

دوربین های تک یا دوچشمی

دوربین های تک یا دوچشمی که اغلب مورد استفاده شکارچیان است یکی از راحت ترین، با صرفه ترین و شاد واجب ترین وسیله ای است که حداقل برای شروع یادگیری منظره آسمان و صورفلکی به کار می آید. این دوربین ها میدان دید وسیعی دارند. البته عیب عمده این دوربین ها بزرگنمایی ثابت آن ها است، چون چشمی آن ها قابل تعویض نیست. عیب عمده دیگر این دسته از دوربین ها مشکل استقرار آن ها است. اغلب دوربین های تک چشمی روس سه پایه نصب نمی شوند و نگه داشتن دوربین های دو چشمی دردسرهای فراوان دارد. به رغم میدان دید زیاد این دوربین ها، حتی با وجود ساخت پایه ای برای رفع اشکال استقرار آن ها، هنوز مشکل ردیابی اجرام باقی است. با همه این ها، هنوز دوربین های تک چشمی و دوچشمی یکی از ابزارهای لازم برای هر اخترشناس حرفه ای و آماتور است و تازه، عیوب آن به قیمت کم شان می ارزد.

کدام تلسکوپ، شکستی، بازتابی یا اشمیت-کسگیرن؟

معمولاً تلسکوپ‌ها را به دو نوع اصلی شکستی و بازتابی تقسیم می‌کنند. در تلسکوپ شکستی از یک عدسی برای جمع آوری و کانونی کردن نور استفادهمی‌شود. در تلسکوپ بازتابی یک آینه مقعر نور را کانونی می‌کند. هر دو برایرصد مناسبند. اما هر کدام مزایایی خاص دارند. تلسکوپ‌های بازتابی اغلبگشودگی زیاد دارند، اما نسبتاً ارزان هستند. (قیمت یک بازتابی 4 اینچی ویا 100 میلی متری تقریباً 200 تا 300 هزار تومان است در حالی که بهای یکشکستی با همین قطر حدود 400 تا 500 هزار تومان است.

با وجود این تلسکوپ‌های شکستی معمولاً تصاویری واضح تر نسبت بهتلسکوپ‌های بازتابی به دست می‌دهند. منجمان آماتوری که می‌خواهند جزئیاتسطح سیارات را نگاه کنند از تسلکوپ شکستی، و آنهایی که می‌خواهند به اجرامکم نور مثل سحابی‌ها و کهکشان‌ها نگاه کنند از تلسکوپ بازتابی استفادهکنند

.

نوع سومی هم از تلسکوپ‌ها به بازار آمده‌است که تقریباً ترکیبی از ایندو نوه به نام کاتادیوپتریک که در آنها از آینه مقعر به عنوان شیئی و ازیک عدسی تصحیح کننده در جلوی لوله تلسکوپ استفاده می‌شود. به این نوعتلسکوپ اشمیت-کاسگرن هم گفته می‌شود. حسن این نوع تلسکوپ‌ها در آن است کهمعمولاً طول لوله تلسکوپ کمتر است و عدسی ابتدای لوله نقش تصحیح کنندهپرتوهای نور را دارد. این مدل‌ها هم محسنات تلسکوپ‌های بازتابی و هم شکستیرا دارا است و حجم کم آنها حمل و نقل شان را ساده می‌کند. اما قیمت آنهاکمی گران است. دو تولید کننده عمده این تلسکوپ‌ها، شرکت Celestron و دیگری Meade است. تلسکوپ‌های شرکت Celestron از نظر اپتیکی از شرکت Meade پیشیگرفته‌است. اما شرکت Meade در بخش الکترونیکی تلسکوپ از مرغوبیت بیشتریبرخوردار است.

همان طور که دیدید تلسکوپ های عدسیدار دارای شفافیت بالا تری نسبت به نوع آینه دار خود دارد ولیدارای گشودگی کمتری نسبت به نوع آینه ای دارند به همین دلیل برایخرید تاسکوپ باید هدف خود را ازمشخص کنید . اگر می خواهید به مشاهده سیارات نزدیک و سطح این سیارات اقدام کنیدنیاز به تلسکوپی دارید که دارای شفافیت بالا باشد برای دیدن سیارات نزدیک نیاز به گشودگی بالا نیست پس برای مشاهده سیاراتنزدیک باید از نوع تلسکوپ های شکستی استفاده نمود البته نباید اینتصور را کرد مه همیشه این نوع تلسکوپ مناسب است بلکه مقایسه ما بیندو تلسکوپ نسبتا متشابه است

برای دیدن سحابی ها و اجرام دور دست به خاطر کم بودن نور آنها باید از تلسکوپی استفاده کرد که دارای جمع آوری نور زیاد باشد که از بین این دو تلسکوپ ، در صورت شبیه بودن به هم نوع انعکاسی آن مناسب تر است.

پس:

شکستی: استفاده از عدسی .  تصویر واضح تر  .  برای دیدن سطح سیاره ها مناسب است

انعکاسی:  استفاده از آینه . ارزان تر . گشودگی زیاد . برای دیدن اجسام دور مناسب است